Papağanlarda Kanat Ayarı Nedir; Ne Değildir?

Papağanlarda yapılan kanat ayarı kalıcı değildir; bu işlemi kanat tüylerinin (tekrar uzayana dek) kısaltılması olarak düşünebilirsiniz. Tek ya da çift kanatta belli tüylerin kırpılması uçarken yalpalamaya sebep olur. Kırpılan tüyler birkaç ayda eski halini alsa da, papağan bir süre daha yürümeyi uçmaya tercih edebilir; ya da tam tersi kanat ayarı doğru yapılmamışsa, kanat tüyleri kırpılmasına rağmen uçabilir. (Aşağıdaki çizimde yeşil bölgede bulunan ilk on tüy, uzun tutulursa bu riski taşır). Bu yöntemi uygulayanları cani veya hayvan düşmanı olarak düşünmeyin; kimse gözünün içine baktığı, artık tamamen evcilleşmiş ve dışarıda yaşam şansı olmayan küçük dostunu bir kedinin ağzında; ya da soğukta donarak ölmüş, araba çarpmış olarak düşünemez. Kanat ayarı aslında sadece bir papağanın kendine zarar vermesini önlemek adına uygulanan bir güvenlik yöntemidir. (Eğitim veya insanlara alıştırmak için kanatların kırpılması ise bana adil gelmiyor. Papağanlar zaten yeterince algıları yüksek ve sevgi dolu hayvanlar, bu yüzden iletişim asla zorbalıkla veya onları mecbur bırakarak değil, hoşgörü ve sabırla sağlanmalıdır diye düşünüyorum.) Ocakta pişmekte olan bir yemek, yaz mevsiminde açık kalan bir balkon kapısı ya da pencere, elektrik kabloları papağanların ilgisini anında çeker. Ve tehlikeye uçarak gitmeleri şüphesiz yürüyerek gitmelerinden çok daha kısa sürer. Kanat tüylerini kırpma işleminin iç kanatlara zarar vermeden, veteriner hekim ya da tecrübeli biri tarafından yapılması önemlidir. Ayağa zincir bağlamaya nazaran fiziksel açıdan daha güvenli olsa da, psikolojik olarak papağana zarar verebilir, onu strese sokabilir.

Kanat ayarı yapmak bir seçimdir; kendi adıma papağanlarımın güvenliği açısından dahi olsa bu yöntemi tercih etmiyorum. Camlara, kapılara, ev içinde olabilecek kazalara karşı biraz daha fazla kontrollü olmak, onları geçici bir süreliğine de olsa yarı sakat bırakmaktan daha kolay geliyor bana; ama tabi ki bu işlemi yapanların papağanlarını çok seven insanlar olduklarına şahit oldum ve gerekçeleri olmasa asla böyle bir yöntemi tercih edeceklerini de sanmıyorum. Bu konuda son olarak değinmek istediğim, papağanların ev içindeki egzersiz ihtiyaçlarıdır. Çoğu papağan merak, korku, açlık veya susuzluk dürtüleri devreye girmedikçe yer değiştirmezler. Genelde iyi uçucular olsalar da, uçmaktan ziyade tırmanma yetilerini daha fazla kullanırlar. Ev ortamında bakılan bir papağan yemek arama, avcılardan sakınma, yuva yapma vb. eylemlere ihtiyaç duymadığından kanatlarını sadece egzersiz amaçlı çırpar. Bu yüzden kanatları kırpılsın ya da kırpılmasın, ev içinde uçmaktan ziyade, tırmanabileceği, tutunup kanat çırpabileceği, gagasını törpüleyebileceği dallara ihtiyaç duyar. Kafesinin içinde ya da serbest kalabileceği güvenli bir bölgede bu tip dalların bulundurulması hem canının sıkılmamasını, hem de egzersiz yapmasını sağlar. Bu tip tırmanma dallarını/ tüneklerini illa bir yerden satın almanız da gerekmez, reçineli veya zehirli olmayan büyükçe bir ağacın (mesela dut) budanmış parçalarını ve doğal ipleri kullanarak papağanınız için küçük oyun alanları yaratabilirsiniz.

(1) Macaw fotoğraf: Couleur, Pexels