Satvik (dengeleyen), Rajasik (uyarıcı) ve Tamasik (enerji düşüren) Beslenme

Hayata dair her alanda olduğu gibi, beslenme alışkanlıklarımızda da ihtiyacımız olanla seçimlerimiz zaman zaman birbirinden farklı olabilir. Zihinsel, fiziksel ve ruhsal ihtiyaçlarımıza dair farkındalık geliştirsek dahi, bazen uygulamaya geçişte zorlanırız; değişime direniriz ve bir süre sonra bu durum değişimin kendisinden daha yıpratıcı bir hal alır.

Yoga felsefesinin en temel kurallarından biri şiddetsizlik ve biz önce kendi kendimize uyguladığımız şiddete engel olabiliriz. Bu şiddet kimi zaman omuzlarımızda taşıdığımız gereksiz yükler, kimi zaman da uygunsuz bir diyet seçimi yapmak olabilir. Bazen enerjimizi düşüren, bizi tembelleştiren, bağırsak floramızı değiştiren, işlenmiş veya çürük gıdalara meyil edebiliriz; yani tamasik besinlerin ağırlıklı olduğu bir beslenme düzenimiz olabilir. Bazen de kontrolsüz olmamıza, öfkelenmemize, arzularımıza yönelik hareket etmemize sebep olan uyarıcı besinler hayatımıza girer; bu besinler de rajasik olanlardır. “Yediklerimiz enerjiye dönüşür” genellemesi bu açıdan bir yanılgı. Sadece satvik besinler bizi canlandırır, enerjimizi saflaştırarak bizi daha uyumlu ve huzurlu hale getirir. Dengeyi de ancak dengesizliklerle bulabilmek mümkün olduğundan, ihtiyaçlarımıza olan farkındalığı, zamanla farkındalıksız tüketimlerimizin kontrolüyle, kendimizi yargılamadan ve cezalandırmadan adım adım geliştirebiliriz. Enerji demişken, unutmayalım ki; doğru alınan ve verilen nefesin, düzenli yapılan egzersizin, kaliteli uyku düzeninin ve doğada vakit geçirmenin de en az doğru beslenme kadar enerjimizi arttırmada etkisi var.

Beslenme düzenimde bir süredir rajasik ve tamasik gıdaları mümkün olduğunca sınırlayarak, satvik besinler ağırlıklı seçimler yapıyorum. Hayvansal ürünleri (fermante olmamış peynirler ve yumurta hariç) tahıl, bakliyat, çiğ tohum ve kuruyemişlerle, fermante gıdaları da rengarenk meyve ve sebzelerle değiştirdim ve daha az uyku düzeni + ağırlıklı olarak günde tek öğün beslenmeme rağmen, kendimi sabahtan akşama kadar ekstra bir öğüne ihtiyaç duymadan, fazlasıyla enerjik hissediyorum. Tabi ki, bu enerjide düzenli olması için çabaladığım yoga pratiğimin de etkisi var. Geçtiğimiz yaz katıldığım bir yoga eğitiminde satvik/rajasik/tamasik beslenme ile ilgili aldığım notları aşağıya ekliyorum - eksiğim/yanlışım varsa lütfen yorumlarda beni düzeltin:  

Satvik besinler/içecekler: Su, kafeinsiz bitkisel çaylar, tüm taze sebze(*) ve meyveler, kurutulmuş meyveler, bakliyatlar, tahıllar, kuruyemişler, tofu/soya bazlı gıdalar, endüstriyel olmayan hayvansal besinlerden elde edilmiş süt, tereyağı, sade yağ, lor, mozzarella vb. fermante olmayan peynirler, döllenmemiş yumurta, bitkisel yağlar

Rajasik besinler/içecekler: Baharatlar, kahve, çikolata, şeker, zencefil

Tamasik besinler/içecekler: Dondurulmuş/ısıtılmış gıdalar, konserveler, mantar, soğan, sarımsak ailesi (pırasa vb.), turşu, alkol, et, hayvansal yağlar, yoğurt, kefir, ayran, fermante peynirler, döllenmiş yumurta, sirke

(*) Yeşil sebzelerin enerjimizi düşürmeden sindirilebilmeleri açısından pişmiş/haşlanmış olmaları tavsiye ediliyor.

Burcu